เปิดโลกสมุนไพร: จากภูมิปัญญาไทยสู่พืชล้ำค่าทั่วโลก

ไฮไลต์สำคัญ

สมุนไพร: คือผลิตผลจากธรรมชาติที่นำมาใช้ในการแพทย์แผนโบราณ การบำรุงสุขภาพ และเป็นส่วนประกอบในอาหารและเครื่องสำอาง โดยมีรากฐานมาจากพืช สัตว์ จุลินทรีย์ หรือแร่ธาตุ
ความหลากหลายและศักยภาพ: ทั้งสมุนไพรไทยและสมุนไพรต่างประเทศมีความหลากหลายทางชีวภาพและสรรพคุณอันน่าทึ่ง ซึ่งไม่เพียงแต่ส่งเสริมสุขภาพแต่ยังสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจมหาศาลในตลาดโลก
การพัฒนาและวิจัย: มีการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนในการวิจัยและพัฒนาสมุนไพรให้ได้มาตรฐานสากล เพื่อยกระดับสู่การเป็น "ซอฟต์พาวเวอร์" และแข่งขันในตลาดสุขภาพระดับโลก

สมุนไพรเป็นองค์ความรู้และทรัพยากรอันล้ำค่าที่สืบทอดกันมายาวนานจากรุ่นสู่รุ่น ไม่ว่าจะเป็นในประเทศไทยหรือทั่วโลก สมุนไพรได้ถูกนำมาใช้เพื่อบำบัดรักษาโรค เสริมสร้างสุขภาพ และเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตประจำวัน การทำความเข้าใจเกี่ยวกับสมุนไพรอย่างลึกซึ้งจะช่วยให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากธรรมชาติได้อย่างเต็มที่และปลอดภัย

นิยามและประเภทของสมุนไพร

สมุนไพรโดยรวมหมายถึง ผลิตผลจากธรรมชาติที่ได้จากพืช สัตว์ จุลินทรีย์ หรือแร่ธาตุ ซึ่งมีคุณสมบัติในการนำมาใช้เป็นยาบำบัดโรค บำรุงร่างกาย หรือใช้เป็นส่วนผสมในตำรับยาต่างๆ องค์ความรู้นี้ได้ถูกพัฒนาและปรับใช้ตามบริบททางวัฒนธรรมและภูมิประเทศของแต่ละพื้นที่

การจำแนกประเภทสมุนไพร

สมุนไพรสามารถจำแนกได้หลายประเภทตามแหล่งที่มาและการใช้งานหลัก:

พืชสมุนไพร

ส่วนใหญ่มาจากพืชที่ใช้ในการแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนโบราณทั่วโลก เป็นประเภทที่พบมากที่สุดและมีการศึกษาอย่างกว้างขวาง
สัตว์สมุนไพร

บางส่วนของสัตว์ เช่น เปลือกหอย ก็มีการนำมาใช้ในการแพทย์ประเพณีเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะ
จุลินทรีย์และแร่ธาตุ

ในบางกรณี จุลินทรีย์บางชนิดหรือแร่ธาตุธรรมชาติก็ถูกนำมาใช้เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์เช่นกัน

สมุนไพรไทย: ภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน

ประเทศไทยเป็นแหล่งรวมสมุนไพรที่มีความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาอันล้ำค่า สมุนไพรไทยไม่เพียงแต่เป็นยาพื้นบ้าน แต่ยังเป็นรากฐานสำคัญของการแพทย์แผนไทยที่ได้รับการสืบทอดและพัฒนามาอย่างยาวนาน

สมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณดูแลสุขภาพครบทุกด้านจากภูมิปัญญาธรรมชาติ

สมุนไพรไทยหลากหลายชนิด

สมุนไพรไทยยอดนิยมและสรรพคุณ

ขมิ้นชัน (Curcuma longa)

โดดเด่นในการต้านการอักเสบ ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคกระเพาะอาหาร กรดไหลย้อน นอกจากนี้ยังช่วยลดไขมันในเส้นเลือดและเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
บอระเพ็ด (Tinospora crispa)

มีคุณสมบัติในการเสริมภูมิคุ้มกันและช่วยลดไข้ แก้ร้อนใน
ทองพันชั่ง (Rhinacanthus nasutus)

ใช้ในการรักษาโรคผิวหนัง เช่น กลาก เกลื้อน และมีงานวิจัยบางส่วนที่ชี้ว่าอาจมีผลในการยับยั้งเซลล์มะเร็ง
กระเพราแดง (Ocimum tenuiflorum var. sanctum)

มีรสเผ็ดร้อน ช่วยแก้ปวดท้อง ท้องอืด ขับลม และช่วยทำให้เจริญอาหาร เหมาะสำหรับเด็ก
ขิง (Zingiber officinale)

ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ขับลม แน่นจุกเสียด และลดการอักเสบ
กระชายดำ (Kaempferia parviflora)

บำรุงร่างกาย เพิ่มสมรรถภาพทางกาย และช่วยกระตุ้นระบบไหลเวียนเลือด
กระวาน

เป็นยาขับลม บำรุงธาตุ แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยในการถ่ายท้องเมื่อผสมในยาถ่าย
ฟ้าทะลายโจร

ใช้แก้ไข้ เจ็บคอ และมีคุณสมบัติต้านเชื้อไวรัส

การนำสมุนไพรไทยไปใช้

สมุนไพรไทยไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การรักษาโรค แต่ยังถูกนำไปใช้ในหลายมิติ ได้แก่:

ยารักษาโรค

ใช้ในการรักษาโรคต่างๆ เช่น โรคกระดูกและข้อ โรคทางเดินอาหาร และโรคผิวหนัง
อาหารเสริม

เพื่อเสริมสร้างสุขภาพ บำรุงร่างกาย และเสริมภูมิคุ้มกัน
เครื่องสำอาง

เป็นส่วนประกอบสำคัญในผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและเส้นผม เนื่องจากมีคุณสมบัติในการบำรุงและปกป้องผิว
การควบคุมแมลง

บางชนิดมีคุณสมบัติในการไล่แมลงตามธรรมชาติ

การขับเคลื่อนตลาดสมุนไพรไทยสู่สากล

ตลาดสมุนไพรไทยมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องและมีศักยภาพในการก้าวสู่ตลาดโลก โดยในปี 2564 มูลค่าการค้าปลีกผลิตภัณฑ์สมุนไพรทั่วโลกอยู่ที่ประมาณ 1.92 ล้านล้านบาท และประเทศไทยมีมูลค่าค้าปลีกสินค้าสมุนไพรสูงเป็นอันดับ 8 ของโลก รัฐบาลไทยให้การสนับสนุนอุตสาหกรรมสมุนไพรไทยเพื่อยกระดับความสามารถในการแข่งขันในระยะยาว ผ่านการวิจัยและพัฒนา การผลักดันให้สมุนไพรไทยเป็น "ซอฟต์พาวเวอร์" และการขอรับรองมาตรฐานสถานที่ผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพร (GMP) เพื่อยกระดับคุณภาพและมาตรฐาน

แผนภูมิเรดาร์นี้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของสมุนไพรไทยในมิติต่างๆ ที่สำคัญต่อการเติบโตในตลาดโลก โดยคะแนนเหล่านี้สะท้อนถึงการประเมินเชิงคุณภาพของปัจจัยต่างๆ เช่น ความโดดเด่นทางชีวภาพ ที่บ่งบอกถึงความหลากหลายของชนิดพืชสมุนไพรที่มีในประเทศ และศักยภาพทางเศรษฐกิจ ที่แสดงถึงมูลค่าการค้าและการเติบโตของอุตสาหกรรม การวิจัยและพัฒนาสะท้อนถึงการลงทุนในการศึกษาและนวัตกรรม ส่วนการยอมรับระดับสากล ชี้ให้เห็นถึงความนิยมและการเป็นที่รู้จักในต่างประเทศ สุดท้าย ความยั่งยืน แสดงถึงแนวปฏิบัติในการเพาะปลูกและเก็บเกี่ยวที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมและชุมชน

สมุนไพรต่างประเทศ: ขุมทรัพย์จากหลากหลายวัฒนธรรม

นอกเหนือจากสมุนไพรไทยแล้ว โลกยังมีสมุนไพรอีกมากมายจากหลากหลายภูมิภาคที่มีสรรพคุณและประโยชน์แตกต่างกันไปตามสภาพภูมิอากาศและวัฒนธรรมการใช้

สมุนไพรต่างประเทศหลากหลายชนิด

สมุนไพรต่างประเทศที่มีชื่อเสียง

กินเซ็ง (Ginseng)

นิยมใช้ในประเทศจีนและเกาหลี มีสรรพคุณในการเสริมกำลังและความจำ ช่วยบำรุงร่างกายและลดความเครียด
โสม (Astragalus)

ใช้ในการแพทย์แผนจีนเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันและบำรุงกำลัง
โหระพาอิตาเลียน (Italian Basil)

นิยมใช้ในอาหารยุโรป มีกลิ่นหอมเฉพาะตัวและมีประโยชน์ต่อสุขภาพทางเดินอาหาร
เสจ (Sage)

ใช้แก้อาการอักเสบและบรรเทาอาการเจ็บคอ
ซอเรล (Sorrel)

มีรสเปรี้ยว มีกรดซิตริกสูง ช่วยล้างสารพิษในร่างกาย
วอเตอร์เครส (Water Cress)

ผักน้ำที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยบำรุงสุขภาพหัวใจ
ไธม์ (Thyme)

สมุนไพรกลิ่นหอม มีคุณสมบัติเป็นยาปฏิชีวนะธรรมชาติ ช่วยลดการอักเสบและเสริมภูมิคุ้มกัน
ออริกาโน (Oregano)

สมุนไพรกลิ่นหอมแรง ใช้ในอาหารอิตาเลียนและมีสรรพคุณทางยา

การปรับตัวของสมุนไพรต่างประเทศในไทย

สมุนไพรต่างประเทศหลายชนิดสามารถปลูกได้ในประเทศไทย เนื่องจากมีวิธีการปลูกและการขยายพันธุ์ที่คล้ายคลึงกับสมุนไพรไทย และสภาพอากาศบางส่วนก็เอื้ออำนวย การนำเข้าหรือปลูกสมุนไพรเหล่านี้ในประเทศช่วยลดการพึ่งพาการนำเข้าและเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจภายในประเทศ สมุนไพรเหล่านี้ไม่เพียงแต่ใช้เป็นยารักษาโรค แต่ยังสามารถนำมาประกอบอาหารเพื่อสุขภาพได้อีกด้วย ทำให้เป็นที่นิยมในกลุ่มผู้รักสุขภาพและการทำอาหารสุขภาพ

ภาพรวมประโยชน์และการใช้สมุนไพร

สมุนไพรเป็นส่วนสำคัญในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม (Holistic Health) โดยมีบทบาทที่หลากหลาย:

รักษาโรคและบำบัดอาการ

มีบทบาทสำคัญในการแพทย์แผนโบราณ เพื่อรักษาโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และบรรเทาอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย
ส่งเสริมสุขภาพ

ช่วยบำรุงร่างกาย เพิ่มภูมิต้านทาน และฟื้นฟูสุขภาพจากความอ่อนเพลียหรือภาวะเครียด
ใช้ในอาหารและเครื่องเทศ

หลายชนิดถูกนำมาปรุงรสอาหารและเสริมคุณค่าทางโภชนาการ
ตลาดและเศรษฐกิจ

สมุนไพรเป็นสินค้าสำคัญที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ ทั้งในรูปแบบสด แห้ง สารสกัด และผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ข้อควรระวังในการใช้สมุนไพร

แม้สมุนไพรจะมีประโยชน์มากมาย แต่การใช้ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเสมอ เนื่องจากบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงเมื่อใช้ในปริมาณมาก หรือมีปฏิกิริยากับยาแผนปัจจุบันที่กำลังใช้อยู่ การศึกษาข้อมูลจากแหล่งที่เชื่อถือได้และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุด

การเติบโตของอุตสาหกรรมสมุนไพร

อุตสาหกรรมสมุนไพรทั่วโลกกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยมีการลงทุนทั้งจากนักลงทุนไทยและต่างชาติเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ความท้าทายที่สำคัญคือการเปลี่ยนค่านิยมให้คนไทยหันมาใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรมากขึ้น และพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการสกัดสารสำคัญให้ได้มาตรฐานสากล เพื่อให้สามารถแข่งขันในตลาดโลกได้ การผสมผสานระหว่างสมุนไพรไทยและต่างประเทศสามารถนำไปสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่มีประสิทธิภาพสูง และเป็นการส่งเสริมภูมิปัญญาไทยสู่เวทีโลก

อนาคตของสมุนไพรในตลาดโลก

มีภาพรวมของการพัฒนาสมุนไพรไทยให้ก้าวสู่การเป็น "ซอฟต์พาวเวอร์" โดยคาดการณ์ว่าในปี 2570 ตลาดวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์สมุนไพรของไทยจะเพิ่มขึ้นกว่า 100,000 ล้านบาท ซึ่งถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของประเทศไทยในการเป็นศูนย์กลางด้านการแพทย์และสุขภาพในระดับโลก การสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเนื่องจะเป็นกุญแจสำคัญในการยกระดับคุณภาพและมาตรฐานของผลิตภัณฑ์สมุนไพร

วิดีโอแสดงศักยภาพของสมุนไพรไทยในการเติบโตในตลาดโลก

วิดีโอเรื่อง "สมุนไพรไทยส่งออกติดอันดับโลก! แตะ 1 แสนล้านบาท" จาก Thai PBS ชี้ให้เห็นถึงโอกาสและความสำเร็จของสมุนไพรไทยในการก้าวสู่ตลาดสากล เนื้อหาในวิดีโอเสริมสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับศักยภาพทางเศรษฐกิจของสมุนไพร ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลที่ว่าประเทศไทยเป็นผู้เล่นสำคัญในตลาดสมุนไพรโลก และยังเน้นย้ำถึงการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนในการผลักดันสมุนไพรไทยให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากล นับเป็นข้อพิสูจน์ถึงความสำคัญของภูมิปัญญาไทยในเวทีเศรษฐกิจโลก

ศูนย์ข้อมูลและแหล่งเรียนรู้สมุนไพร

เพื่อให้ผู้สนใจสามารถเข้าถึงข้อมูลสมุนไพรได้อย่างสะดวกและเชื่อถือได้ มีหลายหน่วยงานและสถาบันที่ได้รวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลอย่างกว้างขวาง

แหล่งข้อมูล	รายละเอียด
ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล	ให้ข้อมูลวิชาการและงานวิจัยเกี่ยวกับสมุนไพรไทยและต่างประเทศที่เชื่อถือได้
ฐานข้อมูลสมุนไพร ในฐานสมุนไพรแม่โจ้ (ชีวกโกมารภัจจ์)	รวบรวมรายละเอียดสมุนไพร ทั้งชื่อท้องถิ่น ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ สรรพคุณ ลักษณะ และส่วนที่ใช้ทำยา
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี	รวบรวมข้อมูลเครื่องยาไทยที่ใช้ในตำรับยาไทยอีสานและตำรับยาจากภูมิภาคต่างๆ
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช (RSPG)	มีข้อมูลสรรพคุณสมุนไพรกว่า 200 ชนิด แบ่งตามกลุ่มอาการ
กองผลิตภัณฑ์สมุนไพร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)	เกี่ยวข้องกับการขอรับรองมาตรฐานสถานที่ผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพร
เว็บไซต์ Disthai.com และ Thaiherbinfo.com	รวบรวมข้อมูลงานวิจัย สมุนไพร อาหารเสริม และสารสกัด ทั้งไทยและต่างประเทศ

mindmap root["สมุนไพร: ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อสุขภาพและเศรษฐกิจ"] Thai["สมุนไพรไทย"] PopularThai["สมุนไพรยอดนิยม"] Turmeric["ขมิ้นชัน
ต้านอักเสบ, ระบบทางเดินอาหาร"] Andrographis["ฟ้าทะลายโจร
แก้ไข้, เจ็บคอ"] HolyBasil["กระเพราแดง
แก้ปวดท้อง, ขับลม"] Ginger["ขิง
แก้ท้องอืด, ขับลม"] BlackGalingale["กระชายดำ
บำรุงกำลัง, ไหลเวียนเลือด"] ThaiUses["การใช้งาน"] MedicineThai["ยารักษาโรค"] SupplementsThai["อาหารเสริม"] CosmeticsThai["เครื่องสำอาง"] PestControl["ควบคุมแมลง"] ThaiMarket["ตลาดและศักยภาพ"] GlobalRank["อันดับ 8 ของโลก
มูลค่าสูง"] SoftPower["ซอฟต์พาวเวอร์ทางเศรษฐกิจ"] GovSupport["ภาครัฐสนับสนุนวิจัยและส่งออก"] Foreign["สมุนไพรต่างประเทศ"] PopularForeign["สมุนไพรยอดนิยม"] Ginseng["กินเซ็ง
เสริมกำลัง, ความจำ"] Astragalus["โสม
เสริมภูมิคุ้มกัน"] ItalianBasil["โหระพาอิตาเลียน
อาหาร, ทางเดินอาหาร"] Sage["เสจ
แก้อักเสบ, เจ็บคอ"] Thyme["ไธม์
ปฏิชีวนะธรรมชาติ, ภูมิคุ้มกัน"] ForeignCultivation["การปลูกในไทย"] Adaptability["ปรับตัวเข้ากับสภาพอากาศไทยได้ดี"] EconomicValueForeign["เพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจในประเทศ"] ForeignUses["การใช้งาน"] TraditionalMedicineForeign["ยาแผนโบราณ"] HealthFood["อาหารสุขภาพ"] OverallBenefits["ประโยชน์โดยรวม"] DiseaseTreatment["รักษาโรคและบำบัดอาการ"] HealthPromotion["ส่งเสริมสุขภาพ"] FoodSpice["ใช้ในอาหารและเครื่องเทศ"] EconomicValueOverall["สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ"] Considerations["ข้อควรระวัง"] ConsultProfessional["ปรึกษาแพทย์/ผู้เชี่ยวชาญ"] SideEffects["ผลข้างเคียงและการทำปฏิกิริยากับยา"] InformationSources["แหล่งข้อมูล"] Mahidol["ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร ม.มหิดล"] Maejo["ฐานข้อมูลสมุนไพรแม่โจ้"] Ubon["ฐานข้อมูลสมุนไพร ม.อุบลฯ"] RSPG["โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช (RSPG)"] FDA["กองผลิตภัณฑ์สมุนไพร อย."]

แผนผังความคิด (Mind Map) นี้แสดงภาพรวมของสมุนไพรทั้งในและต่างประเทศ โดยจัดหมวดหมู่ตามประเภท สรรพคุณ การใช้งาน ศักยภาพทางเศรษฐกิจ และข้อควรระวังในการใช้ เพื่อให้เห็นความสัมพันธ์และประโยชน์ของสมุนไพรในมิติต่างๆ อย่างชัดเจน แผนผังนี้ช่วยเน้นย้ำว่าสมุนไพรเป็นมากกว่ายา แต่เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพ เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

สมุนไพรคืออะไร?

สมุนไพรคือผลิตผลธรรมชาติที่ได้จากพืช สัตว์ จุลชีพ หรือแร่ธาตุ ซึ่งนำมาใช้ในการแพทย์แผนโบราณ การบำรุงร่างกาย หรือผสมในตำรับยาเพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์หรือสุขภาพ

สมุนไพรไทยมีอะไรบ้างที่นิยม?

สมุนไพรไทยที่นิยมได้แก่ ขมิ้นชัน กระเพราแดง ขิง ฟ้าทะลายโจร บอระเพ็ด และกระชายดำ ซึ่งแต่ละชนิดมีสรรพคุณโดดเด่นในการรักษาและบำรุงสุขภาพที่แตกต่างกัน

สมุนไพรต่างประเทศสามารถปลูกในประเทศไทยได้หรือไม่?

สมุนไพรต่างประเทศหลายชนิดสามารถปลูกได้ในประเทศไทย เช่น โหระพาอิตาเลียน เสจ ไธม์ และออริกาโน เนื่องจากมีวิธีการปลูกและการดูแลที่คล้ายคลึงกับสมุนไพรไทย และสภาพอากาศบางส่วนเอื้ออำนวย

ควรระวังอะไรบ้างเมื่อใช้สมุนไพร?

การใช้สมุนไพรควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนเสมอ เนื่องจากบางชนิดอาจมีผลข้างเคียง หรือทำปฏิกิริยากับยาแผนปัจจุบันที่กำลังใช้อยู่ การศึกษาข้อมูลและใช้ในปริมาณที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ

ตลาดสมุนไพรไทยมีศักยภาพแค่ไหนในระดับโลก?

ตลาดสมุนไพรไทยมีศักยภาพสูงในระดับโลก โดยมีมูลค่าการค้าปลีกเป็นอันดับ 8 ของโลก และได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนในการผลักดันให้เป็น "ซอฟต์พาวเวอร์" ที่สำคัญทางเศรษฐกิจ

บทสรุป

สมุนไพรเป็นมรดกทางภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าที่มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์มาอย่างยาวนาน ทั้งในประเทศไทยและทั่วโลก สมุนไพรมีความหลากหลายทั้งในด้านแหล่งกำเนิด สรรพคุณ และการนำไปใช้ ไม่ว่าจะเป็นการรักษาโรค การส่งเสริมสุขภาพ การเป็นส่วนหนึ่งของอาหาร และแม้กระทั่งการสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจในระดับมหภาค การวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเนื่องควบคู่ไปกับการรักษามาตรฐานคุณภาพ จะเป็นปัจจัยสำคัญในการยกระดับสมุนไพรให้เป็นที่ยอมรับและเข้าถึงได้ในวงกว้างยิ่งขึ้นในอนาคต