Wprowadzone 17 kwietnia 2025 roku przepisy dotyczące zakazu fotografowania obiektów uznanych za ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa objęły szeroki zakres miejsc, w tym szpitale. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa państwa i przeciwdziałanie potencjalnym zagrożeniom, jednak w kontekście placówek medycznych budzą one szczególne pytania dotyczące równowagi między bezpieczeństwem a prawami pacjentów i odwiedzających.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o obronie Ojczyzny oraz rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej, szpitale zostały włączone do katalogu obiektów strategicznych i infrastruktury krytycznej objętych zakazem fotografowania. Decyzja ta wynika z kilku kluczowych powodów:
Współczesne zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa wykraczają poza tradycyjne działania militarne. Infrastruktura krytyczna, do której zaliczają się szpitale, może stać się celem ataków lub działań szpiegowskich. Fotografowanie i filmowanie obiektów szpitalnych, ich wyposażenia, rozmieszczenia pomieszczeń czy procedur bezpieczeństwa może dostarczyć informacji wykorzystywanych do planowania takich działań.
Chociaż niektóre opinie sugerują, że zakazy nie są w stanie w pełni wyeliminować ryzyka, zwłaszcza w dobie powszechnego dostępu do technologii, to jednak stanowią one element szerszych działań mających na celu utrudnienie pozyskiwania wrażliwych danych.
Ilustracja znaku zakazu fotografowania, który może pojawić się na obiektach objętych nowymi przepisami.
Szpitale to nie tylko budynki, ale także złożone systemy zarządzania, sieci informatyczne i specjalistyczna aparatura medyczna. Dokumentowanie tych elementów poprzez fotografowanie czy filmowanie może ujawnić luki w zabezpieczeniach lub dostarczyć informacji o funkcjonowaniu placówki, co może zostać wykorzystane do cyberataków lub sabotażu.
Jednym z najważniejszych argumentów przemawiających za zakazem fotografowania w szpitalach jest ochrona prywatności i godności pacjentów. Przebywanie w szpitalu często wiąże się z sytuacją wymagającą szczególnej wrażliwości i poszanowania intymności.
Na terenie szpitali przebywają pacjenci w różnym stanie – nieprzytomni, w ciężkim stanie, niekompletnie ubrani. Fotografowanie lub filmowanie takich osób bez ich wyraźnej zgody stanowi poważne naruszenie ich praw do prywatności i godności osobistej. Zgodnie z prawem, wizerunek jest dobrem osobistym i jego rozpowszechnianie wymaga zgody osoby fotografowanej, z pewnymi wyjątkami, które jednak rzadko mają zastosowanie w kontekście medycznym.
Ilustracja symbolizująca zakaz fotografowania i filmowania.
Informacje o stanie zdrowia pacjentów są danymi wrażliwymi, podlegającymi szczególnej ochronie prawnej, w tym przepisom RODO. Fotografowanie dokumentacji medycznej, monitorów parametrów życiowych czy innych elementów zawierających dane osobowe i medyczne pacjentów jest niedopuszczalne i może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Zgodnie z prawem pacjenta do obecności osoby bliskiej, nie obejmuje ono prawa do nieograniczonego fotografowania, filmowania czy nagrywania. W przypadku obecności innych pacjentów na sali, utrwalanie ich wizerunku czy głosu wymaga ich zgody.
Zakaz fotografowania w szpitalach ma również na celu ochronę personelu medycznego – lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników. Ich wizerunek również podlega ochronie prawnej, a utrwalanie go bez zgody, zwłaszcza w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych, jest niepożądane i może być stresujące dla personelu.
Możliwość bycia fotografowanym lub filmowanym w trakcie pracy może krępować personel medyczny i wpływać na jakość świadczonych usług. Zakaz pozwala pracownikom szpitala na swobodne wykonywanie swoich obowiązków bez obawy o to, że ich wizerunek zostanie utrwalony i ewentualnie rozpowszechniony bez ich zgody.
Zakaz fotografowania obejmuje przede wszystkim utrwalanie wizerunku osób (pacjentów, personelu, odwiedzających) oraz obiektów i aparatury szpitalnej w sposób naruszający prywatność lub zagrażający bezpieczeństwu. Nie oznacza to jednak całkowitego zakazu robienia zdjęć na terenie szpitala.
W niektórych sytuacjach, np. w celach pamiątkowych, możliwe jest robienie zdjęć, pod warunkiem uzyskania zgody wszystkich osób, których wizerunek jest utrwalany, oraz ewentualnie zgody dyrekcji szpitala, jeśli dotyczy to obiektów lub aparatury. Warto podkreślić, że zgoda pacjenta na leczenie nie jest równoznaczna ze zgodą na fotografowanie go.
Nowe przepisy dotyczące zakazu fotografowania w Polsce.
Obiekty objęte zakazem fotografowania powinny być wyraźnie oznaczone specjalnymi tablicami informacyjnymi z symbolem przekreślonego aparatu fotograficznego, kamery i telefonu komórkowego oraz napisem „Zakaz fotografowania” w kilku językach.
Naruszenie zakazu fotografowania obiektów strategicznych, w tym szpitali, może wiązać się z poważnymi konsekwencjami prawnymi. Zgodnie z nowymi przepisami, osobie która bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu oznaczonego zakazem, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie, grozi kara aresztu albo grzywny. W skrajnych przypadkach możliwe jest również skonfiskowanie sprzętu, którym wykonano zdjęcie.
Dodatkowo, niezależnie od przepisów dotyczących obiektów strategicznych, fotografowanie lub filmowanie osób bez ich zgody może stanowić naruszenie dóbr osobistych i prowadzić do odpowiedzialności cywilnej lub karnej, zwłaszcza w kontekście danych wrażliwych, jakimi są informacje o stanie zdrowia.
Wprowadzenie zakazu fotografowania w szpitalach spotkało się z różnymi reakcjami i wywołało debatę publiczną. Zwolennicy przepisów podkreślają konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony prywatności, podczas gdy krytycy wyrażają obawy dotyczące potencjalnego ograniczania wolności obywatelskich i utrudniania dokumentowania ewentualnych nieprawidłowości w placówkach medycznych.
Graficzny znak informujący o zakazie fotografowania.
Ważne jest, aby placówki medyczne w jasny sposób komunikowały pacjentom i odwiedzającym obowiązujące zasady oraz powody ich wprowadzenia, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony prywatności i bezpieczeństwa wszystkich przebywających na terenie szpitala.
Tak, zazwyczaj jest to możliwe, pod warunkiem, że zdjęcie nie obejmuje wizerunku innych pacjentów, personelu ani wrażliwych elementów infrastruktury szpitalnej, a robienie zdjęć nie zakłóca pracy placówki.
Nagrywanie rozmowy z lekarzem wymaga zgody lekarza. Nagrywanie innych osób (pacjentów, personelu) bez ich zgody jest naruszeniem prawa do prywatności i ochrony wizerunku.
W sytuacjach nagłych lub dotyczących rażących nieprawidłowości, dokumentowanie może być uzasadnione, jednak zawsze należy mieć na uwadze ochronę prywatności innych osób. Warto w pierwszej kolejności powiadomić personel szpitala lub Rzecznika Praw Pacjenta.
Zgodnie z nowymi przepisami, zakaz może dotyczyć całego obiektu szpitalnego, jeśli został on uznany za obiekt strategiczny i odpowiednio oznaczony. Dodatkowo, wewnętrzne regulaminy szpitali mogą wprowadzać własne ograniczenia, zwłaszcza na oddziałach wymagających szczególnej ochrony prywatności, np. na oddziałach psychiatrycznych.